وجه تسمیه اسم کوفه، به سبب داشتن زمینی ریگسانی است، و بعضی نیز عقیده دارند که به این سبب که محل تجمع مردم بوده است این نام را بر آن نهادند. این شهر از مهم ترین شهر های جهان اسلام می باشد، طبق روایات کوفه مدفن بسیاری از انبیا، اوصیا، اولیا، صلحا و علماست. شهر کوفه در سال17ه.ق پس از فتح قادسیه و مدائن به دستور خلیفه دوم، توسط سعد وقاص تجدید بنا شد. اوج شهرت و افتخار شهر کوفه، زمانی است که امام علی(ع) در سال 36ه.ق این شهر را مرکز حکومت اسلامی قرار داد. جالب است بدانیم پارچه ای که مردان عرب بر سر می گذارند و "چفیه" نامیده می شود، برخاسته از شهر کوفه می باشد. شهر کوفه دارای بناهای بسیار مهمی است که در اسلام از جایگاه ویژه ای برخوردارند؛ مهمترین آنها مسجد کوفه می باشد که از قدیمی ترین مساجد دنیا می باشد و آرامگاه مختار ثقفی و مسلم بن عقیل نیز هست.

جغرافیا و آب و هوا

شهر کوفه از شرق به رود فرات، و از غرب نیز به بیابانی که شهر نجف کنونی بخشی از آن است، ختم می شود. نزدیکی شهر کوفه به نجف به گونه ایست که این دو شهر را نمی شود از یک دیگر به طور جداگونه تشخیص داد. شهر حیره نیز در جنوب غربی کوفه واقع است. در سمت غربی کوفه بیشتر بیابانیست و خاک آن کمتر مناسب کشاورزی بوده، اما در شرق به علت نزدیکی به رود فرات خاک آن رسوبی و جلگه ای است و بسیار مناسب کشاورزی. کوفه نیز به مانند شهر های دیگر کشور عراق دارای آب و هوای گرم و دارای میزان بارندگی کم می باشد.

مکان های زیارتی و مذهبی

خانه امیر المومنین(ع): پس از جنگ جمل، به انتخاب حضرت علی(ع) شهر کوفه مرکز حکومت اسلام شد. در آن زمان حضرت خانه ای مستقل نداشت، بلکه در خانه خواهرش "ام هانی" ساکن بود. می گویند؛ خانه ای که در منتهی الیه زاویه جنوب غربی مسجد کوفه قرار دارد، خانه حضرت علی(ع) است. اما نمی توان با قطع و یقین گفت که این خانه همان خانه ایست که حضرت در آن سکونت داشته است. این خانه تاکنون بارها مرمت و تجدید بنا شده است.
مسجد کوفه: نخستین بنیان گذار مسجد کوفه حضرت آدم(ع) بوده است. بعد ها به هنگام خلافت حضرت علی(ع)، این مسجد مرکز دادرسی و داوری مولای متقیان بوده است. و به هنگام ظهور نیز مرکز داوری و دادرسی حضرت قائم(عج) خواهد بود.
مسجد سهله: مسجد سهله از مشهورترین مساجد اسلامی است. وجه تسمیه این مسجد از اسم سازنده آن "سهیل" گرفته شده است.میگویند هیچ پیامبری وجود ندارد که در این مسجد نماز نخوانده باشد. می‌توان گفت از اخبار چنان معلوم می‌شود که بعد از مسجد اعظم کوفه مسجدی به فضیلت این مسجد وجود ندارد.
مرقد میثم تمار: "میثم تمار" فرزند یحیی و از سرزمین نهروان _ منطقه ای بین ایران و عراق _ است. برخی او را ایرانی دانسته و به سبب خرما فروش بودنش نام "تمار" را بر او نهادند. میثم تمار، غلامی از بنی اسد بود که امیر مومنان(ع) او را خرید و آزاد کرد. میثم از خواص اصحاب و یاران سر علی(ع) به شمار می آمد و به مقدار ظرفیت خویش از حضرت علم آموخت و امام نیز برخی مسایل نهان را بر او روشن ساخت تا جایی که ابن عباس از محضر میثم استفاده می کرد. مرقد میثم تمار در نزدیکی مسجد کوفه می باشد.
مساجد زیاد دیگری نیز در شهر کوفه واقع هستند که می توان در میان آنها به "مسجد الحمرا" که البته امروزه به علت تخریب توسط بعثی ها اثری از آن نیست،"مسجد زید" و "مسجد صعصعه" اشاره کرد.
خوب است در پایان اشاره کنیم، که ابن بطوطه جهانگرد معروف قرن هشتم هجری می گوید: در سمت غرب قبرستان کوفه، در نزدیکی قبر مختار، در مکانی، چیزی به رنگ سیاه تند توجه مرا جلب کرد؛ که مردم می گفتند این جا قبر ابن ملجم ملعون است. مردم کوفه هر ساله با هیزم فراوان طی هفت روز متوالی آتش بر گور او می افروزند.

در گالری تصاویر زیر می توانید به ترتیب خانه امام علی (ع)، داخل مسجد کوفه، مسجد کوفه، مسجد سهله در روز و شب و در آخر مرقد میثم تمار را مشاهده نمایید.